Najtrudniejsze są początki. Gdy kto dom buduje, musi się wiele napracować, zanim usunie rumowisko, wykopie fundamenty i ociosa belki. Podobnie w budowie duchowej, gdy potrzeba usunąć gruzy, to jest grzechy i złe skłonności, ogładzić duszę, to jest umartwić siebie, i założyć głęboki fundament pokory, praca jest uciążliwa, walka uparta. Lecz gdy dusza jest gorliwa w mo­dlitwie, a w pracy wytrwała i mężna, dzieło Boże postępuje szybko. Nabycie cnót i postęp w nich wymaga również niemałej pracy i w zwykłym porządku rzeczy postępuje powoli, ale ta praca jest już lżejsza i milsza. A jeżeli Bóg od dusz doskonalszych żąda nieraz wielkich i dla natury ludzkiej przykrych ofiar, to z drugiej strony wspiera je przeobfitą łaską i za ofiary darzy nieraz słodkimi pociechami.

Słowem, życie duchowe da się przyrównać do życia natury18. Początki są zimą. Wtenczas burze namiętności miotają duszą, mróz bojaźni świata ścina ją lodem, a mgła nieznanej przyszłości otacza mrokiem. Niekiedy przedziera się przez grube chmury promień słońca Bożego, to jest łaski i pociechy Bożej, i budzi w niej otuchę. Nastaje wiosna. Pod wpływem słońca cichną burze, pękają lody, dusza pokonuje namiętności i gardzi bojaźnią świata. Wkrótce zaczyna się zielenić świętymi pragnieniami i stroić w kwiaty cnót. Lecz czasem trafi się jeszcze dzień zamglony i dżdżysty, to jest zniechęcenie, ciemność i osłabienie, to znowu dzień burzliwy, to jest walka z jakąś silną pokusą; czasem nawet klęska i upadek. Mimo to, gdy dusza jest pokorna i stała, idzie ciągle naprzód i wstępuje w lato. Wtedy słońce łaski Bożej grzeje ją silniej swym żarem, tak że zboża i owoce, to jest dobre uczynki, dojrzewają prędko. Dni są długie, praca jest wytrwała, niepogody rzadkie, upadki nieliczne; ale też za to, gdy czarne chmury zalegną niebo, spadają z nich gromy, bo próby tych dusz są często ciężkie. One jednak mijają i znowu słońce mile przyświeca.

Takie jest życie duchowe. Czy więc trzeba się trwożyć lub zniechęcać? Tym­ czasem wiele dusz trwoży się i zniechęca, tak iż niektóre nie chcą nawet wstąpić na drogę doskonałości, inne zaś po niejakim czasie z niej schodzą. Jaka tego przyczy­na? Oto z jednej strony są one zbyt przywiązane do świata i jego pociech, zbyt za­ kochane w sobie, zbyt zmysłowe, zniewieściałe i leniwe, tak że lękają się ciężkiej walki z sobą i twardszej pracy dla uświęcenia siebie. Z drugiej strony nie mają dosyć żywej wiary, która by im ciągle wskazywała Boga, Jego prawdy, obietnice i dobra. Nie mają też mocnej nadziei, która by je niosła niejako na skrzydłach w krainę wieczności, ani miłości gorącej, która by w zamian za zaparcie się i ofiarę darzyła je prawdziwą siłą i prawdziwym szczęściem. Biedne dusze, nie znajdują w świecie tego, czego pragną, a tracą to, co daje życie w Bogu i dla Boga!

Jak jest u ciebie?