Chociaż nie zdaje się być osobliwszym i różnym od codziennego, tygodniowego, i rocznego, jakoż nie znajduje się w innych do Nabożeństwa książkach, przestrzec jednak potrzeba wiernych Chrystusowych. Najpierw, że niektórzy z nich zostają w rozmaitych Bractwach, którym oprócz innych w roku dni, na jedną w każdym miesiącu Niedzielę nadane są odpusty to zawsze pod obowiązkiem jakiego nabożeństwa. Po wtóre: Wszyscy, którzykolwiek nabożnie co dzień trzy razy odmawiają Anioł Pański, i którzy codziennie przez pół lub ćwierć godziny odprawiają medytację, to jest modlitwę wewnętrzną, tak ci jako i pierwsi wiernie się każdego dnia w tych pobożnych uczynkach zachowując przez cały miesiąc, w każdym całego roku dostąpić mogą zupełnego odpustu w te dni Miesięczne, które sami sobie obiorą, a w nie spowiadać się i komunikować, i modlić się będą. Przysposobienia do Spowiedzi opisane są niżej w Nabożeństwie do Świętych Sakramentów, w Nabożeństwie także tyczącym się Odpustów, wyrażone tj. względem nich uwiadomienia i modlitwy.

Co się zaś tyczy Medytacji, czyli modlitwy wewnętrznej, ta choćby tak wielkimi, (jako się wyżej nadmieniło) Odpustami zalecona nie była, sama jednakże przez się od modlitwy ustnej daleko jest zacniejsza i pożyteczniejsza; gdyż kiedy się modlimy ustnie mówimy tylko do Pana Boga; ale gdy się modlimy wewnętrznie, tj. gdy rozmyślamy co nabożnego, wtenczas Sam Pan Bóg mówi do nas, ponieważ więc tyle jest na świecie ludzi chcących nawet pobożniejsze prowadzić życie, którzy wiele różnych i długich modlitw ustnych codziennie odmawiają, a o modlitwie wewnętrznej albo nie wiedzą, albo nie dbają, albo co rozmyślać nie mają, przetoż kładzie się tu dla wszystkich wielce gruntowne i wyborne Uwagi na każdy dzień Miesiąca. Które przeczytawszy codziennie po jednej rozważając, trzeba je znowu na drugi i na każdy poczynający się Miesiąc z początku zaczynać. Przez całe życie odprawiając je, znajdzie się zawsze w nich co nowego do używania i ku zbudowaniu.

Uwaga o odpustach.

Źródło: Głos duszy 1881;

Odpusty. Podręcznik dla duchowieństwa i wiernych opr. X. Augustyn Arndt 1890r. 

Benedykt XIV, sławny i uczony papież, polecał Brewem d. 16 grudnia 1746r., bardzo gorąco rozmyślanie, i bardzo słusznie, mało bowiem jest ćwiczeń pobożnych, z których by Chrześcijanie mogli czerpać skuteczniejsze środki do zapewnienia sobie wytrwania i postępu w cnotach. „Dajcie mi kogoś, który co dzień choć kwadrans poświęca rozmyślaniu powiedziała Św. Teresa, a ja mu obiecuję Niebo“.

Odpusty: 1) Zupełny raz na miesiąc w dzień dowolnie obrany, jeśli kto przez miesiąc co dzień rozmyśla przez pół godziny lub przynajmniej przez kwadrans. Warunki: Spowiedź, Komunia Święta i modlitwa pobożna na zwyczajne intencje.

2) 7 lat i 7 kwadr. za każdy raz, gdy kto w kościele lub gdzie indziej, publicznie lub prywatnie, naucza innych o sposobie rozmyślania, albo gdy kto tej nauki słucha. Warunek: Spowiedź, Komunia Święta za każdym razem.

3) Odpust zupełny raz na miesiąc w dniu dowolnie obranym, gdy kto pilnie naucza, albo się dał pouczyć. Warunki: Spowiedź, ilekroć z sercem skruszonym przyjmą Komunię Świętą i modlitwa na zwyczajne intencje. (Benedykt XIV. Brew. dn. 16 grudnia 1746r.)

Wszystkie te odpusty można ofiarować za dusze wiernych zmarłych.

PUNKTY DO ROZMYŚLANIA.

I. Gdyby wszyscy Chrześcijanie słuchali, jak należy, głosu natury, Religii i ojczyzny, wołania krwi, przyjaźni i wdzięczności, obowiązki, jakie na nich kładą ich własne obietnice lub sprawiedliwość, modlitwy sypałyby się do Czyśćca dla zagaszenia tych palących płomieni, które pochłaniają dusze zmarłych. Ale ziemia jest tak skąpą, iż palenie to nie otrzymuje żadnego ratunku, a jeżeli jest jaki, można go porównać do małej rosy porannej, która w lecie mało chłodzi, przeciwnie wzmaga jeszcze gorąco. To też dusze, zamiast uczuć ratunek, znajdują nową męczarnię w zapomnieniu, tym bardziej występnym im więcej mamy obowiązków dla umarłych. Usiłujmyż więc nie zasługiwać na podobne występki.

II. „Jakie smutne porównanie, mówi Św. Cyryl, zrobić można między Czyśćcem i ziemią! W tym głębokim więzieniu dusze cierpią pośród ognia męczarnie niewypowiedziane, a na ziemi nikt nie raczy zważać na to; ich głos jęczący woła pomocy i pocieszenia, a żadne ucho nie jest dla nich otwarte, domagają się one spełnienia obietnic, które otrzymywały za życia, lecz to ich dopominanie się sprawiedliwości i miłosierdzia jest bezskutecznym. Rozpaczają i wylewają łzy boleści, a żadne serce nie wzrusza się, żadna się dusza nie rozrzewni i nie myśli otworzyć drzwi lochów, pełnych ognia. Któżby dał wiarę, iż ludzie są takimi barbarzyńcami, takimi okrutnikami, a to u Chrześcijan! Czyż można się spodziewać od krewnych i przyjaciół, będziemyż w liczbie podobnych ludzi?

III. A jak nam się za to odpłacają dusze zmarłych? Czy wołają o pomstę i kary na nas? Jeżeli Sprawiedliwość Boska jest na nas rozgniewaną na nieludzkość naszą, biada nam! biada, gdyby dusze opuszczone, wzmogły Gniew Pana Boga, przez ich żal sprawiedliwy: Ale one, naśladując wiernie Tego, Który na krzyżu błagał Ojca za katów swoich, wołają: „Litości, miłosierdzia, przebaczenia temu bratu, temu synowi, temu małżonkowi, który o nas zapomina, i przedłuża męczarnie nasze wśród płomieni!” Głos litościwy tych dusz ukochanych uspokaja Pana Boga, i zmienia w miłosierdzie kary, na jakie zasługujemy. Jeżeli ich jęki nas nie wzruszają, niechże przynajmniej rozrzewni ich miłosierdzie, oddajmy im miłość za miłość, uwalniając te na zawsze od srogich męczarni.

Przykład.

Jednego wieczora, kiedy O. Józef Anchieta, Jezuita wracał bardzo późno do swego klasztoru w Baj, po odwiedzeniu umierającego, usłyszał płacz i jęk, wychodzący z głębi stawu, koło którego przechodził. Poznał, że to ludzkie głosy, i przestraszył się, zaczął drzeć i zimnym okrył się potem. Lecz głos ów dziwną go siłą przyciągnął do brzegu, dla przekonania się co by to było. I im więcej zbliżał się ku wodzie, tym silniej utrwalał w sobie przekonanie, iż słyszał dusze skazane do Czyśćca. Wówczas, pełen zdziwienia i politowania, zawołał: Wielki Boże! jakże potężną jest możność Twoja!” A uklęknąwszy, zmówił 5 pacierzy na pamiątkę Pięciu Ran Pana Jezusa. Prośba jego była wysłuchaną, jęki ustały i nigdy ich już więcej nie słyszał.

Jak często odzywają się dusze czyścowe do nas, czy to przez głos przełożonych religii lub przez dobrodziejów, lub też przez zesłane na nas kary, wreszcie przez wyrzuty sumienia albo natchnienia Łaską; na wszystko to baczną winniśmy zwracać uwagę. Lecz, czyż te pobudki skłaniają nas do niesienia im prędkiej pomocy? Jeżeli w przeszłości byliśmy niedbali, nie bądźmy nimi na przyszłość, postanawiając sobie, nigdy o duszach wiernych zmarłych nie zapominać.

(P. Sebast. Peretar. in vita P. Josephi Anchieta, 2, 3).

MODLITWY.

Odmówmy na intencję dusz wiernych zmarłych 5 Pacierzy i Wieczny odpoczynek na pamiątkę Męki Jezusa Chrystusa, Pana naszego; błagajmy Ojca Przedwiecznego, aby miał litość nad nimi przez Przenajświętszą Krew Syna Jego i w tym celu odmówmy 5 razy gorącą modlitwę:

Miłosierdzia dla nich, Boże Wieczny! przez Najdroższą Krew Jezusa Chrystusa, wybaw je z mąk czyścowych!

Ojcze nasz. Zdrowaś Marya, Wieczny odpoczynek. (*)

Dodajmy 1 Ojcze nasz i Zdrowaś Marya za tych, którzy to nabożeństwo rozpowszechniają.

* Do odmówienia tych Pacierzy przywiązanym jest odpust dla tych, którzy odmawiając przez cały miesiąc, będą się spowiadać i do Komunii Świętej przystąpią. (Brev. de Pie VII, du 7 Fevrier 1817r.)

ZADOSYĆUCZYNIENIE.

Patrząc na groby, wspominajmy umarłych i prośmy o wieczny ich odpoczynek.

Jeden poczciwy zakonnik, miał zwyczaj odmawiania pacierza, ilekroć zdarzyło mu się napotkać cmentarz; ale raz przeszedł około cmentarza, nie spostrzegłszy go, i głęboko w myślach zatopiony, nie odmówił pacierza. Pan Bóg zrządził, iż ci, co tam byli pochowani, wyszli z grobów i powtórzyli ustęp z psalmu proroka: A ci, którzy przechodzili, nie powtórzyli i nie powiedzieli: „Niech Błogosławieństwo Boskie będzie nad wami”. Na ten widok mnich się zatrzymał, a żałując zapomnienia, mówił dalej psalm, powtarzając: i „w Imię Pana”. Wówczas widma, jakby uszczęśliwione Błogosławieństwem, znikły przed zakonnikiem, który odtąd z większą gorliwością strzegł swego zwyczaju.

Przyswójmy go sobie również i postanówmy odmawiać zawsze pacierze, przechodząc koło cmentarza i nigdy tego nie zaniedbujmy, abyśmy o zapomnienie pomówieni nie byli.

(P. Philip. Dontreman in Poed. Christ. t. I. p. II. cap, 19).

Pobożne fundacje przysposabiają prędkie wybawienie z Czyśćca.

Pewien szlachcic z Valladolid w Hiszpanii, darował Św. Teresie dom z ogrodem i winnicą na klasztor, i umarł w dwa miesiące potem na gwałtowną chorobę, w której zaraz mowę utracił. Rzekł potem Pan Jezus do Św. Teresy, że zbawienie tegoż zmarłego w bardzo wielkim było niebezpieczeństwie, lecz przecież dostąpił Miłosierdzia dla usługi, którą Matce Bożej wyświadczył, darując Jej ów dom na założenie klasztoru Jej Zakonu, a że wynijdzie z Czyśćca, aż w owym klasztorze pierwsza Msza Święta odprawioną będzie. Później rzekł jej Pan Jezus znowu podczas modlitwy, aby się spieszyli, gdyż owa dusza, bardzo wielką mękę cierpi. A gdy się tam po wielu przykrościach, pierwsza Msza Święta odprawiała, widziała w rzeczy samej ową duszę, z jaśniejącą twarzą, wesoło i z rękami złożonymi jej dziękującą, jak się do Nieba wznosiła. Nadto dodaje Św. Teresa, że gdy pierwszy raz usłyszała, iż ów szlachcic jest na drodze zbawienia, jeszcze się bardzo o niego troszczyła, ponieważ się jej zdało, iż dla dostąpienia zbawienia, wcale innego skonania było potrzeba, gdyż o innych rzeczach nie wspominając, jeszcze bardzo w marnościach tego świata był zakochany. „Dziwna rzecz kończy Teresa Święta, „że się Panu Bogu każda usługa na cześć Matki Jego uczyniona, tak wielce podoba, i dlatego też Jego Miłosierdzie jest bardzo wielkie. Że więc nasze bardzo liche, nikczemne, niedoskonałe uczynki, tak wielkimi i kosztownymi czyni, i wiecznym żywotem nagradza, niechże mu za to i za wszystko będzie cześć i chwała”.

Ścisłe zachowanie ślubów zakonnych broni od Czyśćca.

Św. Teresa opisuje w swoich wyznaniach następujące zdarzenie: „Pewien bardzo pobożny zakonnik z naszego Zakonu ciężko chorował. Gdym Mszy Świętej słuchała, wpadłam w zachwycenie i widziałam, że już umarł; czegom się potem dowiedziała i dziwiłam się nad tym, że się nie dostał do Czyśćca. Wtem mi było dano do wyrozumienia, że tej Łaski dostąpił dla ścisłego i sumiennego zachowywania powinności swoich zakonnych; gdyż Kościół Święty zachowującym szczerze reguły tegoż Zakonu, ze Skarbu Swego obfitego osobliwe udzielił Łaski, mocą których tacy uchodzą pokuty czyścowej. Podobno dla nauki mojej była mi ta wiadomość udzielona, abym poznała, że nie przez sam stan duchowny, ani przez noszenie sukni zakonnej, lecz tylko przez wewnętrzną i zewnętrzną prawdziwą świątobliwość dostępujemy tak wielkiej nagrody”. Do tego Św. Teresa i tę jeszcze uwagę dodała: Chociaż mi Pan tę Łaskę wyświadczył, że mi jeszcze więcej podobnych rzeczy widzieć pozwolił, jednak tylko tyle powiedzieć chcę, iż ze wszystkich dusz, którem widziała, tylko ta, wzwyż wspomniana, nadto jeszcze jedna pobożnej zakonnicy i dusza Św. Piotra z Alkantary po śmierci nic nie miały do cierpienia”.

MODLITWY KOŃCOWE.

Omnium finis appropinquavit, itaque vigilate in orationibus, mutuam charitatem habentes (1 P 4, 7).

Dla utrzymania spójni miłości chrześcijańskiej z duszami zmarłych, módlmy się szczególniej, odmawiając Psalmy i litanię.

Ojciec D. Giampaolo Montorfano Theatyn, chcąc przekonać światowego człowieka, jakie wypływają zasługi z modlenia się za umarłych, położył na wadze wielką sumę pieniędzy, a na drugiej wadze na małym arkusiku Psalm 129 “De Profundis”, z wielkim zdziwieniem przytomnych ten lekki kawałek papieru, przeważył srebro. Niechże nas to więc pobudza do odmawiania częstego owego Psalmu za dusze zmarłych, i niech od pierwszego do ostatniego dnia tego miesiąca wieńczy nasze modlitwy.

(P. D. Ioseph Siloa, Hist. ord. theat. i. part. lib. 15. ad ann. 1580).

Psalm 130 (129) De Profundis

Litania za Dusze wiernych zmarłych 

Kyrie eleison. Chryste eleison. Kyrie eleison.

Chryste usłysz nas, Chryste, wysłuchaj nas.

Ojcze z Nieba Boże, Zmiłuj się nad jego (ją, ich) duszą(ami)!

Synu, Odkupicielu świata, Boże,

Duchu Święty Boże,

Święta Trójco Jedyny Boże,

Święta Marya, módl się za jego (ją, ich) duszą(ami)!

Święta Boża Rodzicielko,

Święta Panno nad pannami,

Wszyscy Święci Aniołowie i Archaniołowie, Módlcie się za jego (ją, ich) duszą(ami)!

Wszyscy Święci Niebiescy Duchowie,

Wszyscy Święci Patriarchowie i Prorocy,

Wszyscy Święci Apostołowie i Ewangeliści,

Wszyscy Święci Uczniowie Pańscy,

Wszyscy Święci Niewinni Młodziankowie,

Wszyscy Święci Męczennicy

Wszyscy Święci Biskupi i Wyznawcy,

Wszyscy Święci Doktorowie,

Wszyscy Święci Kapłani i Lewici,

Wszyscy Święci Zakonnicy i Pustelnicy,

Wszystkie Święte Panny i Wdowy,

Wszyscy Święci i Święte Boże, Przyczyńcie się za nim (nią, nimi).

Bądź im miłościw, Przepuść mu (jej, im), Panie!

Bądź im miłościw, Wybaw go (ją, ich), Panie!

Od mąk czyśćcowych,

Przez Wcielenie i Narodzenie Twoje,

Przez Chrzest i Święty Post Twój,

Przez utrapione Życie Twoje,

Przez Krzyż i Mękę Twoją,

Przez Śmierć i Pogrzeb Twój,

Przez chwalebne Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie Twoje,

Przez Ducha Świętego Pocieszyciela Zesłanie,

My grzeszni Ciebie prosimy Wysłuchaj nas, Panie!

Abyś duszy jego (jej / duszom zmarłych) przepuścić raczył,

Abyś mu (jej, im) winy jego (jej, ich) odpuścić raczył,

Abyś mu (jej, im) resztę kary za grzechy darować raczył,

Abyś go (ją, ich) z czyśćca wybawić raczył,

Abyś go (ją, ich) do wiecznego żywota przyjąć raczył,

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wieczny odpoczynek racz mu (jej, im) dać, Panie! (3 razy)

Ojcze nasz. Zdrowaś Marya.

V. Wieczny odpoczynek racz mu (jej, im) dać, Panie!

R. A Światłość Wiekuista niechaj mu (jej, im) świeci.

V. Wysłuchaj Panie, za nim (nią, nimi) nasze błagalne wołanie.

R. Niech mu (jej, im) modlitwa nasza zjedna zmiłowanie.

V. Módlmy się. Racz, miły Panie, nakłonić Ucha Twego do próśb naszych, którymi Miłosierdzia Twego pokornie prosimy, abyś dusze sług i służebnic Twoich, którym z tego świata zejść rozkazałeś, w Krainie pokoju i światłości umieścił, i do towarzystwa Świętych Twoich przypuścił. Przez Chrystusa, Pana naszego.

R. Amen.

Pewien pobożny autor, uważając jak większa część Chrześcijan mało ocenia odpusty z żarliwością woła: „aby pojąć drogocenność odpustów, dość wiedzieć, o Jezu mój Najmilszy, że są one owocem Twojej Krwi Przenajdroższej. Jedna kropla tej Krwi uwielbionej starczyłaby dla otwarcia Nieba, a piekieł zamknięcia, bo cierpienie Twe najmniejsze nieskończonej jest wartości. Jednak chciałeś przebyć trzydzieści trzy lata w pracach, trudach, upokorzeniach, i umrzeć na krzyżu wśród mąk najokrutniejszych. Oto jest Źródło, z jakiego się czerpią odpusty. Ponieważ wycierpiałeś dla nas Boleści niezliczone, dajesz nam więc Łaski nieskończone. Złożyłeś w ręce Kościoła Twego niewyczerpane Zasługi Cierpień Twoich, a nawet Zasługi, jakie Marya i Wszyscy Święci w zjednoczeniu z Tobą nabyli; z tego to Skarbu Kościół spłaca nasze długi, udzielając nam odpustami odpuszczenie kar doczesnych, na jakie zasłużyliśmy.

Postanowienie. — Starajmy się gorliwie o nabywanie odpustów.

Wiązanka duchowna. — I tobie dam klucze Królestwa Niebieskiego. (Ewangelia według Św. Mateusza, r. XVI, w. 19).

PRZYKŁAD. Wartość odpustów.

Błogosławiony Bertold z Zakonu Św. Franciszka, po mianym raz kazaniu o wartości i zasługach jałmużny użyczył wszystkim obecnym po dziesięć dni odpustu, na mocy udzielonej sobie władzy od Ojca Świętego. Gdy następnie jedna pani chrześcijanka w największym żyjąca ubóstwie przyszła przedstawić mu swoją nędzę, zacny kapłan sam nic nie posiadając mógł tylko obdarzyć ją powtórnie dziesięcioma dniami odpustu, co też uczyniwszy zalecił, by poszła do pewnego bankiera, który dotąd wcale nie dbał o żadne dobra duchowne. „Zaofiaruj, rzecze jej Bertold, ustąpić mu zasługę dziesięciu dni odpustu w zamian jałmużny, jaką ci zechce udzielić”.

Biedna kobieta usłuchawszy tej rady udała się z ufnością i prostotą do bankiera, który przyjąwszy ją dość uprzejmie zapytał, wiele też żąda w zamian swych dziesięciu dni odpustu? „Tyle, wiele one zaważą”, odrzekła. Mówiąc to czuła się ożywioną wielką siłą ducha i mocną wiarą. „Dobrze więc, odpowiedział bankier, spisz je na tym papierze i połóż na jednej z szal, a ja kładę reala (moneta hiszpańska o wartości 12 kopiejek) na drugiej. „Lecz o cudo! szala z odpustami ani się porusza. Zdumiony bankier dokłada jeszcze reala, potem pięć, dziesięć, dwadzieścia, tyle na koniec, wiele trzeba było biednej kobiecie, by wynijść z nędzy w jakiej się znajdowała.

Bankier pojął dopiero wartość rzeczy niebieskich, i ten cud był dla niego cenną nauką.

Biedne dusze czyścowe znają też najlepiej wartość odpustów. O! gdybyśmy mogli wiedzieć, o ile są nam wdzięczne, gdy przynosimy im w ofierze zasługę jakiego dobrego uczynku, choćby najprostszego, najkrótszego, najzwyczajniejszego; odmówienia różańca, modlitwy, dania jałmużny, słowa pociechy powiedzianego na ich intencję, a nade wszystko przyjęcia Komunii Świętej! Jednak zaniedbujemy wszystkie te tak łatwe sposoby. Widok cierpień doczesnych silnie nas wzrusza, a na myśl mąk czyścowych obojętni zostajemy.

Modlitwa do Pana naszego Jezusa Chrystusa, by uprosić przez zasługi Jego Męki wyzwolenie dusz w Czyśćcu cierpiących.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Krwawy Pot Twój, którym byłeś oblany w Ogrodzie Oliwnym, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Boleści, któreś cierpiał w czasie okrutnego biczowania, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Boleści, jakie wycierpiałeś, gdy koronę cierniową na Głowę Twoją Przenajświętszą wciskali, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Boleści, jakich doznałeś, niosąc krzyż Twój na Kalwarię, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Męki, jakich doznałeś przy okrutnym Ukrzyżowaniu, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

Najsłodszy Panie Jezu! przez Męki, jakich doznałeś w czasie Konania Twego na krzyżu, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

O Najsłodszy Panie Jezu! przez Męki niesłychane, jakich doznałeś przy oddaniu Ducha Twego Najświętszego, zmiłuj się nad duszami w Czyśćcu cierpiącymi.

Najświętsze Serce Maryi! módl się za nimi.

V. Od wrót piekielnych.

R. Wybaw Panie dusze ich.

V. Niech odpoczywają w pokoju.

R. Amen.

V. Wysłuchaj Panie, nasze błagalne wołanie.

R. Niech im modlitwa nasza zjedna zmiłowanie.

V. Módlmy się. Stwórco i Odkupicielu wszystkich wiernych, Boże, racz odpuścić wszystkie grzechy duszom zmarłych sług i służebnic Twoich, ażeby przez pobożne błagania i modły nasze, dostąpiły przebaczenia, którego zawsze pragnęły. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków.

R. Amen.

V. Wieczny odpoczynek racz im dać, Panie.

R. A Światłość Wiekuista niechaj im świeci.

V. Niech odpoczywają w pokoju.

R Amen.