Nauka na Święty Czas Wielkanocny – Nauka na Wielki Czwartek.

CZAS WIELKANOCNY

ŹRÓDŁO: Książka do oświecenia i zbudowania duszy chrzescijańsko katolickiej cz. I 1897

Co rozumieć należy przez czas Wielkanocny?

Jest to przeciąg czasu sięgającego od Wielkiej Soboty do Soboty przed Zielonymi Świątkami.

Na co Kościół ten czas ustanowił?

Aby nam przypomnieć chwalebne Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie Pańskie i wzbudzić w nas najwyższą radość i wdzięczność.

Aby zwycięstwo i chwała zmartwychwstałego Zbawiciela była nam zachętą do naśladowania Jego przykładu, statecznego i odważnego walczenia ze złem, gdyż i nas czeka wiekuiste szczęście, jeśli wytrwamy w tym boju.

Aby w nas wzniecić nadzieje zmartwychwstania ciała.

W dawnych wiekach był to czas dopuszczania nowo nawróconych do chrztu. Ci przeto z Chrystusem obchodzili swe zmartwychwstanie duchowe.

Co czyni Kościół, aby ten cel u swych dzieci osiągnąć?

1. W nabożeństwie przypomina nam ważne zdarzenia Zmartwychwstania i Wniebowstąpienia.
2. Łączy z tym modlitwy i nauki stosowne.
3. Przez cały ten czas odzywa się radosne „Alleluja.“
4. Święte ornaty mają barwę uroczystą. Zgodna z tym jest i pora roku, gdyż odradza się natura i wszystko budzi się do nowego życia.

Jak ma pobożny katolik użyć tego czasu?

1. Ma się cieszyć chwałą Zbawiciela, jak poprzednio odczuwał w głębi serca Jego męki i cierpienia.
2. Ma w sobie ożywiać nadzieję w pociechę Boską i nagrodę wiekuistą. Nadzieja ta jest mu bardzo potrzebna, gdyż czeka go walka, ofiary, doświadczenia i strapienie, do którego niezbędnym jest męstwo i wytrwałość.
3. Ponieważ prawdziwe szczęście człowieka polega na spokoju serca, a warunkiem tego spokoju jest sumienie czyste i wolne od grzechów. Starajmy się więc przede wszystkim o tą czystość sumienia, bez którego nie ma mowy o szczęściu. Kto tak nie zmartwychwstanie z grzechu, jak Chrystus z grobu, nie może szczerej doznać radości w czasie wielkanocnym.

WIELKI CZWARTEK

Nauka na Wielki Czwartek.

Książka do oświecenia i zbudowania duszy chrzescijańsko katolickiej cz. I 1897

Jaką uroczystość obchodzi Kościół w tym dniu?

Uroczystość dzisiejsza jest wiekopomną pamiątką dnia, w którym Boski Zbawiciel ustanowił Świętą Ofiarę Mszy świętej i Przenajświętszy Sakrament Ołtarza. Dlatego też nazywa się w języku kościelnym Coena Domini – ,,Wieczerzą Pańską“ , gdyż na Ostatniej Wieczerzy ustanowił Pan Jezus Sakrament Ołtarza. Niemcy zowią ten dzień zielonym czwartkiem. Nazwa ta pochodzi zapewne stąd, że „zielonymi“ nazywano w pierwszych wiekach chrześcijaństwa publicznych pokutników, którzy, odpokutowawszy w czasie postu nałożone kary kościelne, w tym dniu dostępowali odpuszczenia grzechów i przyjmowani byli na łono Kościoła. Z martwych i zeschłych gałązek drzewa Kościoła stawali się niejako zielonymi i żywymi członkami tego Kościoła.

Co Zbawiciel uczynił w tym dniu?

Kazał uczniom przysposobić baranka wielkanocnego. Wieczorem poszedł z resztą Apostołów do Jerozolimy i spożył wraz z nimi w przepisany sposób baranka na pamiątkę uwolnienia żydów z niewoli egipskiej. Tym sposobem położył koniec staremu zakonowi i zaprowadził nowy porządek rzeczy dla ludu, który miał odkupić Swa śmiercią przez ustanowienie Królestwa Bożego i nowej świętej Wieczerzy jako zadatku i pamiątki wiekuistego odkupienia. Po spożyciu baranka powstał, w głębokiej pokorze umył nogi apostołom, napomniał ich, aby Go naśladowali w pokorze i miłości; dał im ciało i krew Swoją pod postaciami chleba i wina, i ustanowiwszy św. Sakrament Ołtarza i ofiarę Mszy św., wyświęcił Apostołów na kapłanów, przy czym im nakazał czynić to samo na Swoją pamiątkę. Następnie przemówił po raz ostatni do nich o miłości bratniej, odmówił piękna arcykapłańska modlitwę, prosząc Ojca niebieskiego o jedność Kościoła, poszedł na górę Oliwną, gdzie się poczęła Jego męka od lęków śmiertelnych i krwawych potów. Niebawem wydał Go Judasz zdradzieckim pocałunkiem w ręce żydowskie. Żydzi zaś skrępowali Go i zawiedli przed Annasza i Kajfasza, gdzie Go wysoka rada wskazała na śmierć, a Piotr się zaparł.

Jakie obrzędy bywają używane przy Mszy wielkoczwartkowej?

Kapłan wychodzi w białym ornacie przed ołtarz, na którym stoi krucyfiks pokryty białą zasłona na pamiątkę radosnego ustanowienia św. Sakramentu Ołtarza.

Przy wyśpiewywaniu „Gloria in excelsis“ odzywają się wszystkie dzwony razem, nawołując wszystkich chrześcijan do wdzięczności za ustanowienie Świętej Wieczerzy.

Po „Gloria“ milkną dzwony, a odzywają się aż do soboty grzechotki, mające oznaczać:

– żal i smutek wywołany, męką i śmiercią Jezusową i wezwanie wiernych, aby te pamiętne dni przepędzili na nabożnym rozpamiętywaniu tejże męki;

– sromotną ucieczkę Apostołów po pojmaniu Chrystusa i milczenie ich w czasie Jego uwięzienia.

Podczas przemienienia konsekruje kapłan dwie hostie, z których jedną spożywa przy komunii, a drugą zachowuje na dzień następny, gdyż w Wielki Piątek nie ma konsekracji i przemienienia.

Przed Komunią nie daje kapłan pocałunku diakonowi, jak to się dziać zwykło podczas wielkiej Mszy, Judasz bowiem w tym dniu zdradził pocałunkiem swego Mistrza i Pana.

Po Mszy Hostię konsekrowaną i zachowaną w kielichu przenosi kapłan w procesji do zakrystii, albo też do ołtarza bocznego, gdzie za każdą razem po Mszy konsekrowane Hostie Święte dla komunikantów i chorych przechowywano na osobnym miejscu.

Po procesji odmawia kapłan wraz z innymi kapłanami nieszpory na cześć Świętego Sakramentu, po czym zdejmują się pokrycia i przybory ołtarzowe.

Jak należy brać udział w nabożeństwie?

Wiedząc o tym, że Kościół Katolicki obchodzi pamiątkę ustanowienia Świętego Sakramentu Ołtarza, klęknij pobożnie, bracie katoliku, wystaw sobie żywo, że przytomnym jest świętemu obrzędowi Pan Jezus, twój Boski Mistrz i Zbawiciel. Oddaj Mu hołd jako Synowi Bożemu, który zstąpił na ziemię i stał się człowiekiem. Podziwiaj dowód Miłości, jaki nam dał w tym ustanowieniu; chce bowiem być zawsze przy nas. Podziękuj Mu za nieocenione Dobrodziejstwa i Łaski, jakie spłynęły z tego Sakramentu na tyle milionów chrześcijan katolików.

Jak może chrześcijanin pobożnie przepędzić wieczór dzisiejszy?

Niechaj rozpamiętuje Mękę Pańską, która się wieczorem rozpoczęła po ustanowieniu Sakramentu. Głównie przypomnieć sobie powinniśmy:

Smutek i strapienie Jezusa, gdy szedł z Jerozolimy na górę Oliwną.

Śmiertelne lęki na górze Oliwnej, gdzie trwał trzy godziny na modlitwie.

Zdradę Judasza.

Pojmanie Pana Jezusa. Pierwsze przesłuchanie i fałszywe oskarżenia Annasza i Kajfasza.

Zaparcie się Piotra.

— Dla lepszego skutku dobrze będzie przeczytać porządek historii Męki Pańskiej. Można rozważyć i to, co jest powiedziane o Mszy, odprawionej na pamiątkę „modlitwy Pana Jezusa na górze Oliwnej.“

Kto dzisiaj na pamiątkę ustanowienia Świętego Sakramentu Ołtarza pomodli się, albo pobożnym rozmyślaniom się oddaje i dzisiaj, albo w następnym tygodniu spowiada się i komunikuje, dostępuje całkowitego odpustu. (Pius VII, 14 Lutego 1815.)

Uwaga o święceniu olejów.

Święty Fabian papież i Św. Bazyli świadczą, że święcenie krzyżma i olejów świętych sięga czasów Apostolskich i zawsze się bardzo uroczyście odbywało. W V wieku wyszło rozporządzenie, aby święceń tych dokonywano w Wielki Czwartek. Ceremonię te odbywa się z wielką powagą. W otoczeniu biskupa znajduje się dwunastu kapłanów, siedmiu diakonów i tyluż subdiakonów. Modlitwy i benedykcje, chuchanie na olej przeznaczony do krzyżma, cześć oddawana świętym Olejom przez biskupa i kapłanów i wszystkie formy zachowywane przy święceniu były już używane w VI wieku przez Grzegorza Wielkiego Papieża i pochodzą zapewne z czasów Apostolskich. Stolica Biskupia rozsyła święcone oleje jeszcze tego samego dnia wszystkim parafiom diecezjalnym.

Nauka na Wielki Czwartek.

Nabożeństwo całoroczne dla katolików 1911

W tym dniu obchodzi Kościół Święty pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, którą Jezus odbył z Apostołami przed Męką Swoją i na Niej ustanowił Najświętszy Sakrament, Jego Mękę i Śmierć do skończenia świata przypominać mający. W tymże dniu rozpoczyna się Męka Jezusa, pojmanie Go w Ogrójcu. Dziękujemy Jezusowi Chrystusowi za ten Dar ceny miłości nieskończonej, który nam ofiarował, dając nam na Pokarm duchowny Siebie Samego w Najświętszym Sakramencie Ołtarza; prośmy o Łaskę, byśmy Go przyjmowali w zbawiennym usposobieniu duszy naszej.

***

Źródło: Wielki i Święty Tydzień  czyli Nabożeństwo Wielkiego 1908

W dziejach świata dwa tygodnie prawdziwie mogą zwać się Wielkimi: tydzień Stworzenia, w którym każdy dzień oznaczony był cudem dobroci i wszechmocności Boskiej, i tydzień Odkupienia, którego każda chwila napiętnowana została nowym dowodem nieskończonej ku nam miłości Boga, odradzającego i odnawiającego przez krew Jezusa Chrystusa świat, skażony grzechem pierworodnym. Dlatego najsłuszniej tydzień przed wielkanocny został nazwany Wielkim, bo w nim przez śmierć Boga-Człowieka, za ród ludzki podjętą, dokonały się tajemnice niepojętej wielkości, pełne niewysłowionych dobrodziejstw Bożych! W dniach tych obalone zostało panowanie czarta, śmierć rozbrojona, zgładzony grzech, przekleństw o zniesione i dla więźniów piekła otworzone Niebo, miejsce wiecznego wesela i chwały. Tydzień ten zowie się także Świętym dla rozpamiętywanej w nim pamiątki tychże Boskich i świętych Tajemnic i z powodu świętego usposobienia, z którem wierni powinni przystępować do ich rozważania. Kościół Święty na ten czas przeznaczył dłuższe nabożeństwo; pragnąc, aby i jego wyznawcy także pomnażali swoje pobożne czuwania, posty i modlitwy, i czcząc przez nie główniejsze okoliczności najświętszej Męki swojego Zbawcy okazywali Mu swą wdzięczność i pobudzali się do oddawania miłością za miłość. Zamiar Kościoła w ułożeniu nabożeństwa na każdy dzień Wielkiego Tygodnia okazuje się z ducha modlitw i obrzędów, używanych w tym czasie.

W dzień Wielkiego Czwartku obchodzi się pamiątkę ustanowienia Niepokalanej Ofiary Mszy Świętej i Najświętszego Sakramentu. Pamiątka ta, jako dowód największej ku nam Boskiej miłości i zadatek naszej nieśmiertelności i chwały, wywołuje uczucie najwyższej wdzięczności i wesela; dlatego na początku Mszy Świętej śpiewa się radosny Hymn Anielski: Chwała na wysokości Bogu (Gloria in excelsis Deo). Lecz zaraz też Kościół Święty przypomina, że tenże dzień był początkiem bolesnej męki Zbawiciela i wigilią Jego śmierci; na znak przeto głębokiego smutku znowu nabożeństwo przybiera cechy żałoby; uciszają się odtąd dzwony kościelne aż do Wielkiej Soboty, dla wyrażenia tego, iż Apostołowie zamilkli i pouciekali, gdy Pan Jezus został wydany w ręce nieprzyjaciół. Podczas Mszy Świętej błogosławi się Święte Oleje, używane przy sprawowaniu Sakramentów Chrztu i Bierzmowania, Kapłaństwa i Ostatniego Namaszczenia, a także do poświęcenia kościelnych naczyń i w niektórych innych okolicznościach. Poświęcenie to Świętych Olejów odbywa się z wielką uroczystością przez Biskupa, w asystencji dwunastu Kapłanów, przedstawiających tyluż Apostołów. Biskup z Kapłanami przez trzykrotne tchnienie nad naczyniem z Olejami wyrażają usilną prośbę do Boga, aby moc Ducha Świętego zstąpiła na nie, naśladując w tym Chrystusa Pana, który tchnął na Apostołów przy udzielaniu im Ducha Świętego. Ta cześć, którą potem oddają Olejom Świętym przez trzykrotne przyklękanie przed nimi i ich pozdrowienie, odnosi się do samego Boga, jako Dawcy Łask wszelkich. W Wielki Czwartek jeszcze odbywa się obrzęd umywania nóg dwunastu ubogim w celu naśladowania w tym przykładu i pokory Zbawiciela. Po Mszy Świętej obnażają się Ołtarze dla wyrażenia wielkiej żałoby i na przypomnienie tej okoliczności, że Pan Jezus był zwleczony z szat swoich i obnażony przed przybiciem do krzyża. W tym dniu także pod koniec Mszy Świętej przenosi się Najświętszy Sakrament do tak zwanej Ciemnicy. Odtąd wierni zaczynają odbywać stacje czyli odwiedzać groby, obchodząc w miastach różne kościoły. Zwyczaj to jest bardzo chwalebny; przezeń pobożni chrześcijanie pragną przeprosić niejako i uczcić Pana Jezusa za te cierpienia i zniewagi, jakich doznawał na bolesnej drodze w czasie męki, będąc włóczonym do różnych miejsc i osób w Jerozolimie. Lecz w ostatnich trzech dniach Wielkiego Tygodnia pobożni nie powinni ograniczać swej gorliwości na samym odwiedzaniu grobów, ale prócz tego powinni znajdować się na wspólnym kościelnym nabożeństwie, rannym i wieczornym, i modły swoje stosować do zamiarów Kościoła Świętego.

 ***

Wielki Tydzień – przewodnik obrzędów i modlitw wielkotygodniowych 1937

W Wielki Czwartek obchodzi Kościół pamiątkę Ostatniej Wieczerzy i ustanowienia Mszy Świętej. My jako uczniowie mamy się w kościele czuć jak w Wieczerniku zebrani dokoła Mistrza, który Boskimi Rękoma nam nogi umyje i nakarmi Ciałem i Krwią własną.

Msza Święta odprawia się dziś w kolorze białym, jest radosna z powodu ustanowienia Najświętszej Ofiary i Komunii Świętej. Mimo bliskiej grozy wielkopiątkowej, liturgia dzisiejszej Mszy Świętej zachęca do chlubienia się Krzyżem Chrystusowym, bo przez Niego dokonało się zbawienie świata.

Na dzisiejsza poranną Służbę Bożą składa się: 1 Msza Święta. 2. Procesja do Ciemnicy. 3. Obnażenie ołtarzy. 4 Umywanie nóg.

LITURGIA WIELKIEGO CZWARTKU.

Wielki Tydzień to jest Wszytkie Nabozenstwa 174?

Kościół Święty z żałością poczyna egzekwie odprawować Chrystusowi przez trzy dni na pamiątkę, że trzy dni w Grobie leżał. Te Godzinki, albo Officium mówią: cicho zmówiwszy Pacierz i Zdrowaś Maryja, bez zwyczajnego początku, ale zaraz od Antyfony rozpoczynają, na końcu Psalmów nie mówią: Chwała Ojcu…. tylko skończywszy Psalm, świeczkę jedną gaszą, dlatego że Apostołowie w piętnastu świeczkach wyrażeni na pamiątkę dwunastu Apostołów, i trzech Marii, którzy byli przy Męce Pańskiej Chrystusowej; szczególnym sposobem po jednej gaszą, dlatego, że Apostołowie i dwie Marie, pomału się oddalali uciekając od Chrystusa, przy Męce Jego; ostatniej nie gaszą, dlatego że znaczy Wiarę Najświętszej Panny, która zawsze była gorącej wiary i miłości ku Chrystusowi, chociaż podczas Męki nie pokazywała. Te z świecę ostatnią chowają pod Ołtarz; wtedy i owędy ją pokazują ludziom, kiedy chłopiec z nią wychodzi. Rozpoczyna się tą Jutrznią ciemną od Antyfony. Żarliwość Domu twego…, na znak, że Chrystus z ognistej miłości ku nam i ku Kościołowi Swemu, Mękę i Śmierć podjął.

Chociaż Kościół Święty przez te wszystkie dni smutnym się pokazuje, i wszystkie ceremonie smutne pokazuje, jednakże dziś Msza Święta wesoło śpiewa i na niej Gloria i Credo śpiewać każe. A to dla dwóch przyczyn:

1. żeby pokazał radość którą ma z ustanowienia Najświętszego Sakramentu Ciała Pańskiego, przez które ma zbawienie, przeto ten dzień pamiątki ustanowienia jego wesoło obchodzi:
2. żeby pokazał radość, którą ma z nawrócenia grzeszników przez pokutę, którzy się przez Spowiedź doroczną z nim i z Bogiem jednają.

Nawiedzenie grobów w Wielki Czwartek i Piątek.

Odpusty. Podręcznik dla duchowieństwa i wiernych opr. X. Augustyn Arndt 1890r.

Kto nawiedza Najświętszy Sakrament złożony w tak zwanej ciemnicy lub w grobie w Wielki Czwartek lub Piątek i modli się tam na intencję Ojca św., zyska:

1) ile razy nawiedza, jeśli ma postanowienie spowiadania się, za każdym razem 10 lat i 10 kwadragen.

2) Odpust zupełny, gdy się spowiada i przyjmuje Komunią św.; w Wielki Czwartek albo w Wielkanoc. (Pius VII. Reskr. Św. Kongr. Odp. d. 7 marca 1815r.)