PIĄTEK SUCHYCH DNI JESIENNYCH

[spis treści]

MOC PRAWNA SUCHYCH DNI.

Suche Dni w Tradycji Kościoła Katolickiego to kwartalne dni postu obejmujące środę, piątek i sobotę, obchodzone na początku każdej z czterech pór roku.

Każda z czterech pór roku rozpoczyna się okresem pokutnym, zwanym po łacinie dla tejże przyczyny – Quatuor tempora – czyli Suche Dni. Zwyczaj ten sięga już pierwszych wieków Kościoła, ale formę dzisiejszą przybrał dopiero za Papieża Grzegorza VII w XI wieku.

Nikt nie zniósł suchych dni i postu związanego z nimi.

Zgodnie z nadal obowiązującym w Kościele Świętym kan. 1252 § 2 KPK z 1917 roku, wszystkich Katolików obowiązuje POST ŚCISŁY (ilościowy dla osób od 21 do 60 roku życia; jakościowy od 7 roku życia).

POŚWIĘCENIE SUCHYCH DNI.

Suche Dni obejmują zawsze trzy dni tygodnia związane ściśle z Męką Pana naszego Jezusa Chrystusa:

1. środę – dzień, w którym Judasz zdradził Zbawiciela, a przywódcy ludu odbyli naradę przeciw Panu Jezusowi i postanowili Go zgładzić;
2. piątek – dzień ukrzyżowania Chrystusa Pana;
3. sobotę – gdy Najświętsze Ciało Chrystusa Pana przebywało w grobie.

CELE SUCHYCH DNI.

Suche Dni mają jeszcze trzy cele ogólne, które zawsze obowiązują:

1. cel osobisty – uprzytomnienie sobie swojej grzeszności, ułomności, wzbudzenie w sobie poczucia grzechu i pokutowanie za grzech poprzez podjęcie postu;
2. cel społeczny – związany z prośbą do Boga, by oddalał od naszej rodziny oraz całego społeczeństwa klęski żywiołowe, wypadki, nieszczęścia;
3. cel kościelny – podejmowanie szczególnego postu i modlitwy także w intencji Kościoła i kapłanów (w starożytności właśnie w Suche Dni odbywały się święcenia kapłańskie).

Obchody Suchych Dni sięgają najdawniejszej epoki Kościoła i są starsze nawet od Adwentu.

Nauka katolicka na Suche Dni Jesienne.

(opr. na podst.: Mszał Rzymski, Poznań 1931, 1949, 1956, 1963).

Zgodnie z dawnym zwyczajem, sięgającym Grzegorza VII dziś rozpoczynają się Suche Dni Jesienne. Suche dni wrześniowe (jesienne) obchodzi się w środę, piątek i sobotę po święcie Podwyższenia Krzyża Świętego (14 września). W tym roku wypadają więc one 20, 22 i 23 września. Są to dni dziękczynienia za zbiory oraz dni pokuty za grzechy minionego kwartału. Post jest wynagrodzeniem za nieumiarkowane używanie darów Bożych. Celem Suchych Dni jest nawrócenie się do Boga poprzez skruchę serca i uczynki pokutne (zwłaszcza post ścisły). Szczere nawrócenie przynosi wzrost Łaski Bożej i postęp w cnotach.

Sucha Środa, przypadająca we wrześniu, miesiącu, który dawniej był siódmym w roku, przypomina nam radosną rocznicę wyzwolenia żydów z niewoli Babilońskiej, które było figurą naszego Odkupienia przez Chrystusa Pana. To też Introit każe nam się radować bez miary w Bogu, Obrońcy naszym. Lecz obok tej świętej radości, Msza Święta wyraża również pokutę i dlatego Kościół używa w tym dniu koloru fioletowego. To też Ewangelia mówi nam o modlitwie i poście, przez które tylko możemy zwyciężyć złego ducha.

Suche Dni Jesienne.

Książka do oświecenia i zbudowania duszy chrzescijańsko katolickiej cz. I 1897

Objaśnienie.

„Suche dni, mówi Papież Leon Święty, są przywiązane do czterech pór roku, ażeby przypadający regularnie w ciągu roku powrót ich uczył nas, iż potrzebujemy ciągłego oczyszczania i ustawicznie winniśmy dążyć do wytępienia grzechów ułomności i uśmierzania namiętności przez post i jałmużnę“. Główny cel suchych dni w jesieni odnosi się głownie do czasu żniwa. Już w starym testamencie rozkazał Bóg, ażeby w pierwszy dzień siódmego miesiąca, który przypada na środek Września, gdy żydzi sprzątali żniwo (Ks. Kapł. 23, 22) obchodzono dzień dziękczynny, a dziesiąty tegoż samego miesiąca jako dzień postny. I Kościół Katolicki nakazuje z tego powodu w różnych Lekcjach Mszy Świętej podczas tych trzech suchych dni wskazywać na czas żniwa i zachęcać do składania dzięków i Chwały za otrzymane dary natury. Zamiar Kościoła jest tu jasny. Mamy używać dni tych, ażeby:

1. prosić Boga o szczęśliwe żniwo i chwalić Go za Jego Dobroć, Którą nam okazał,

2. ażeby przez post nauczyć się dobrego użycia tych darów.

Jakżeż na nieszczęście używamy często dni winobrania i tego z ramienia Kościoła w niektórych miejscach ustanowionego dnia dziękczynnego do wielu grzechów i przez to niejako wzywamy Boga do ukarania nas i do odebrania nam Błogosławieństwa.

Każdą ćwierć roku ustanowiony jest od Kościoła naszego świętego tydzień, w którym przez trzy dni, tj. w środę, piątek i sobotę nakazany jest post, tj. nie tylko ujęcie sobie pokarmu a tylko jedno przez dzień nasycenie, ale też wstrzymywanie się od mięsnych potraw. Trojaki jest zamiar Kościoła Bożego w tym przykazaniu, albowiem chce abyśmy:

1. każdą ćwierć roku do pokuty zachęceni byli, gdy życie chrześcijanina nieustanną ma być pokutą,

2. abyśmy Bogu za Dobrodziejstwa tak dla ciała jako dla duszy odebrane, dzięki czynili, a o Jego błogosławieństwo dla pomnożenia urodzajów naszych prosili.

3. Abyśmy godnych Kościołowi świętemu sługów, tj. kapłanów dobrych od Boga wyżebrali, bo w te dni bywają wyświęceni.

Odmawiaj w te dni Psalm 51/50/: Zmiłuj się nade mną Boże, jako też Litanię do wszystkich Świętych i następujące modlitwy:

Zaś upłynął czas trzech miesięcy; o jak wiele grzechów, jak wiele zaniedbań względem powinności moich znowu popełniłem! A Ty, Ojcze najłaskawszy, nie przestałeś tak mnogimi, a wielkimi mnie niegodnego obdarzać, dobrodziejstwami, a Dobrocią Twą wynagradzać złości moje, którymi Majestat Twój tak często obraziłem. Bądź mi miłościw, Panie! bądźże miłościw, a odpuść wszystkie przestępstwa moje. Udziel mi czasu do pokuty, abym życie moje poprawił a w dobrych uczynkach postąpił, to co mocno ustanawiam a za pomocą Łaski Twojej wypełnić mam nadzieję. Dzięki Ci składam, o Boże, Dobroci nieskończona, i za Twoją długą cierpliwość, z którą na nawrócenie moje czekałeś i za wszystkie Dobrodziejstwa tak cielesne jak duchowne, którymi mnie niewdzięcznego z tak wielką szczodrobliwością wzbogaciłeś. Nie odwróć Oblicza Twego ode mnie, a nie przestawaj nigdy wspomagać mnie darami Łaski Twojej Świętej. Nie tylko za mnie samego proszę, ale za wszystkich ludzi, osobliwie tych, za których się modlić jest moją powinnością, abyś im grzechy odpuścił, i wszelkiej Łaski bogactwem ich obdarował. Pobłogosław urody nasze, aby były zachowane i pomnożone owoce ziemskie, w nas zaś pomnażaj owoce sprawiedliwości, abyśmy nimi ubogaceni, przyjść godnymi byli do Królestwa tego, gdzie Ty z Synem i Duchem Świętym żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.

PIĄTEK SUCHYCH DNI JESIENNYCH.

Introit.

Na wstępie do Mszy Świętej chwal i raduj się z Kościołem w Bogu, Który okazuje Dobroć Swą w czasie żniw: „Niech się weseli serce szukających Pana. Szukajcie Pana, a będziecie umocnieni, szukajcie Oblicza Jego zawsze. Wyznawajcie Panu i wzywajcie Imienia Jego, opowiadajcie między pogany sprawy Jego” (Ps. 105/104/.) Chwała Ojcu itd.

Modlitwa kościelna.

Prosimy Cię, Panie, użycz nam, którzy corocznie z nabożeństwem odmawiamy święte obrzędy, ażebyśmy podobali się Tobie duszą i ciałem, przez Jezusa Chrystusa Pana naszego itd.

LEKCJA

Lekcja z Ozeasza rozdział 14, wiersz 2-10.

Nawróć się Izraelu do Pana Boga swego: boś upadł w nieprawości twojej. Weźmijcie z sobą słowa, a nawróćcie się do Pana: i mówcie Mu: Wszystką nieprawość odejmij, weźmij dobroć: a oddawać będziemy cielce warg naszych. Assur nie zbawi nas, na koń nie wsiądziemy, ani więcej rzeczemy: Bogowie nasi, uczynki rąk naszych: bo się nad tym, który u ciebie jest, osierociałym zmiłujesz. Zleczę rany ich; umiłuję Je dobrowolnie, bo się odwróciła zapalczywość moja od nich. Będę jak rosa, Izrael wypuści się jako Lilia, i puści się korzeń jego jako Libanu. Nawrócą się siedzący pod cieniem jego: będą żyć pszenicą, a puszczą się jako winnica: pamiątka jego jako wino Libańskie. Ephraim: na co mi więcej bałwany? Ja wysłucham, i ja go naprostuję jako jodłę zieloną, ze mnie owoc twój znalazł się. Kto mądry, a zrozumie to? Rozumny, a pozna to? Bo proste drogi Pańskie, a sprawiedliwi będą nimi chodzili: ale przestępcy poupadają na nich.

Wyjaśnienie.

I ta Lekcja uwzględnia czas żniw, gdyż w niej obiecaną jest tym, którzy służą Bogu ze skruszonym sercem, Pomoc Boża przeciw nieprzyjaciołom i obfite błogosławieństwo owoców ziemi. Ta to obietnica ma nas nakłonić w duchu szczerej pokuty do święcenia przepisanego postu.

Ewangelia.

(Ewangelia Łuk. 7, 36-50)

Ewangelia, która mówi o owocach prawdziwej pokuty.

PIĄTEK SUCHYCH DNI

Źródło: Pius Parsch „Rok Liturgiczny”, Poznań 1956, t. 3.

(Stacja w kościele 12 ŚŚ. Apostołów)

Za przykładem pokutującej Magdaleny Kościół obmywa nogi swego Oblubieńca

1. Msza (Laetetur).

Dzień dzisiejszy jest głównie dniem skruchy i pokuty za ubiegłe trzy miesiące. Powinniśmy zatem uprzytomnić sobie dzisiaj „niezliczone grzechy, przewinienia i zaniedbania nasze” popełnione w tym okresie i czynić za nie pokutę. Przenieśmy się więc duchem do kościoła Dwunastu Świętych Apostołów w Rzymie, gdzieśmy się w Wielki Czwartek pojednali z Bogiem. Oblókłszy się w duchu w szatę pokutną wejdźmy do domu Bożego w usposobieniu pokutującej grzesznicy i łzami żalu obmywajmy Stopy Pana Jezusa. Wysłuchajmy też z Ust Jego Słowa pociechy: „Odpuszczają ci się grzechy”. Radosna świadomość, żeśmy rzeczywiście dostąpili Łaski przebaczenia, nadaje i dzisiejszej Mszy weselne tony (Introit) i nastrój dziękczynny (Offertorium). Również bardzo odpowiednią rzeczą byłoby odprawić dziś Spowiedź.

Rozpoczyna się Msza Święta. W Introicie z radością szukamy „Oblicza Jego”, tj. Ołtarza. Cały psalm 105/104/ jest pieśnią pochwalną ku czci Boga, Który nam w ubiegłych trzech miesiącach wyświadczył tyle Dobrodziejstw (cały psalm daje znakomitą podstawę do rozważenia minionego okresu). Oba czytania mówią o pokucie i odnowie ducha. Prorok Ozeasz zwraca się do dusz naszych z surowym napomnieniem: „Nawróć się, Izraelu, do Pana, Boga swego, boś upadł w nieprawości twojej… Nawróćcie się do Pana i mówcie mu: Wszystką nieprawość odejmij…”. Ale natychmiast doznajemy pociechy słysząc dalsze słowa: „Zleczę rany ich”. I nie dość na tym: jeśli się bowiem do Boga nawrócimy, będzie On dla nas, „jak rosa” użyźniająca glebę duszy; Izrael zaś (tzn. Kościół i dusza) zakwitnie jak lilia i będzie jak oliwa. „Nawróć się, Izraelu!” — wołał Prorok w Lekcji. „Zwróć się [ku nam], o Panie!” rozbrzmiewa jakby echem Graduał. Ewangelia opisuje przepiękną scenę nawrócenia jawnogrzesznicy. W dniu dzisiejszym pokutującą Magdaleną jest cały Kościół. Kościół bowiem wstępuje w Ślady Swego Oblubieńca, Który choć nie jest skalany nawet najlżejszą winą, obarcza się grzechami świata i gładzi je na Krzyżu. Podobnie Kościół jest wprawdzie nieskalaną Oblubienicą Chrystusową, ale i On pogrąża się w żalu i smutku, ponieważ dzieci Jego są uwikłane w grzechy i niedoskonałości. Jak bowiem wszystko, co w dzieciach jego jest dobre i szlachetne, stanowi ozdobę i klejnoty Kościoła, Oblubienicy Chrystusowej, a Matki naszej, Boski zaś Oblubieniec już teraz z upodobaniem spogląda na te klejnoty, tak i na odwrót: każde przewinienie dzieci uwłacza Matce i pozbawia ją jednej z pereł, zdobiących Jej szatę godową. Dopomóżmy więc dziś Matce naszej usunąć skazy ubiegłych trzech miesięcy. I nasza skruszona dusza jest dziś także pokutującą Magdaleną, która teraz klęka przed Panem Jezusem, żeby Mu okazać skruchę, oddanie i miłość. „Ilekroć spełniamy dobry uczynek, namaszczamy wonnym olejkiem Stopy Chrystusowe; ilekroć klękamy u Stóp Jego, dowodzimy, że chcemy iść w Jego Ślady; ilekroć dajemy ubogiemu dowód współczucia i miłości, obmywamy łzami Stopy Jezusowe” (Św. Grzegorz, Brewiarz). W Ofierze Eucharystycznej Pan Jezus zwiastuje nam przeradosną wieść: „Odpuszczają ci się grzechy twoje”, a duszy naszej przywraca „młodość jak u orła” (Offertorium). W Ofiarowaniu składamy u stóp Ołtarza radość z otrzymanego przebaczenia; Psalm 103/102/ jest pieśnią dziękczynną za otrzymane Dobrodziejstwa Boże, a w szczególności za to, że „miłościwie odpuszcza wszystkie nieprawości nasze, uzdrawia wszystkie choroby nasze. Także i post jest darem ofiarnym, który Bóg z upodobaniem przyjmuje, a który nas czyni godnymi uczestnictwa w Świętej Ofierze (Sekreta). Ta zaś Ofiara Święta zdejmuje z nas „pohańbienie i wzgardę”, a wzbudza w nas umiłowanie Przykazań Bożych (Antyfona na Komunię Świętą). Modlitwa po Komunii Świętej jest równocześnie dziękczynna i błagalna: dziękujemy w niej za Dar Komunii Świętej, a prosimy o „coraz większe Dobrodziejstwa” dziecięctwa Bożego i wiecznego zbawienia.

2. Radość z otrzymanego przebaczenia.

Ilekroć uczestniczymy we Mszy Świętej, której teksty są dawnego pochodzenia, uderza nas jej nastrój, zasadniczo różny od tego, do jakiegośmy dziś przywykli. Klasycznym tego przykładem jest właśnie dzisiejsza Msza. Oba jej czytania dowodzą, że jest to Msza wybitnie pokutna. Można by wtedy przypuszczać, że i śpiewy utrzymane będą w podobnym nastroju. W rzeczywistości jednak są one wyrazem radości, dziękczynienia i uwielbienia. Introit, który nadaje niejako ton całej Mszy, rozpoczyna się uniesieniem radości: „Niech się weseli serce szukających Pana!” Objawia nam się tu ponownie postawa duchowa dawnego Kościoła, Który był tak głęboko zakotwiczony w Wierze i niezachwianej ufności w Odkupienie, że nawet czasu pokuty umiał się radować. W kazaniu na Suchedni (z ostatniej niedzieli) Św. Leon zachęca nas wszystkich, abyśmy przypadający w tym czasie post „obchodzili w duchu radosnej Wiary, umartwiając się na duszy i ciele. Na każdą z czterech pór roku wyznaczone zostały dni, w których należy przestrzegać postu; zostały zaś wyznaczone w tym celu, abyśmy, obchodząc je w ciągu roku czterokrotnie, pojęli, że nieustannie potrzebujemy oczyszczenia z win; a ponadto że w ciągu całego życia, obfitującego w tak zmienne koleje, powinniśmy przez post i jałmużnę dążyć do zgładzenia grzechów, popełnionych na skutek ułomności ciała i jego pożądliwości”. A zatem jako myśl przewodnią piątku Suchych dni możemy przyjąć słowa: pokuta w duchu radości i radość z nawrócenia. W Lekcji Bóg wzywa Kościół Święty do oczyszczenia się z win: wszelką nieczystość jego członków należy usunąć. Krew Chrystusowa wszystko obmywa, „Bóg zleczy rany ich”. Ześle obfitą rosę Łaski, ten, który sam przecież jest „jak rosa”. Nastąpi bogate żniwo dusz, którego obrazem są obecne zbiory w polu i ogrodach. Widzimy więc, że nawet grzech i pokuta pojęte są teocentrycznie; i właśnie to powinno być pobudką do radosnego nastroju. W Ewangelii Liturgia jeszcze dobitniej przedstawia nam radość z nawrócenia. Chrystus Pan nie tylko rozgrzesza nawróconą grzesznicę, ale ją uświęca. I to również jest obrazem Kościoła, który się obmywa z pyłu ubiegłego kwartału i raduje się z tego oczyszczenia. Teraz więc zrozumiemy znaczenie antyfony na Ofiarowanie: Dar ofiarny, który składamy u Ołtarza, jest wyrazem radości z przebaczenia i odnowienia duchowego:

„Błogosław, duszo moja, Panu,

i nie zapominaj wszystkich Dobrodziejstw Jego!

On miłościwie odpuszcza wszystkie nieprawości twoje,

uzdrawia wszystkie choroby twoje;

On odkupuje żywot twój od zatracenia,

wieńczy cię miłosierdziem i litościami;

On napełnia dobrami pragnienia twoje,

Odnowi się jak u orła młodość twoja”.

Jest to klasyczny hymn o Miłosierdziu Bożym. Cała dzisiejsza msza wzbudza w nas taki nastrój, jaki nas zazwyczaj ogarnia w ostatnim dniu rekolekcji.

***

Źródło: Mszał Rzymski 1931, 1949r.

Dziś dzień skruchy i żalu za przewinienia w ubiegłym kwartale popełnione. Ale pokuta chrześcijańska nie wyklucza radości, zapewnia ją tym, którzy wytrwale szukają Boga (Introit).

Ozeasz głosi (Epistoła), że Wszechmocny, widząc ducha pokuty i modły swego ludu, uzdrowi jego niemoc i odwróci Swój Gniew. Co Bóg uczynił dla Izraela, to Zbawiciel uczynił dla Marii Magdaleny, której, jak mówi Ewangelia, „Odpuszcza się wiele grzechów, iż wiele umiłowała”. To samo uczyni Chrystus i nam. „Niewiasta oblała łzami Nogi Pana” — powiada Św. Grzegorz. — „I my to zaiste czynimy, gdy ze współczuciem i litością zniżamy się do najpośledniejszych z Jego członków, gdy współczujemy w troskach Jego wiernych, gdy smutek ich jako własny uważamy.

JAK PRZEŻYĆ SUCHE DNI JESIENNE?

Jeśli ktoś chce dobrze przeżyć nadchodzące Suche Dni powinien to zrobić w takim duchu, w jakim nam to Tradycja Kościoła Świętego dyktuje. Czyli w umartwieniu, pokucie, poście. Te akty pobożne pomagają człowiekowi oderwać się od doczesności, umartwić swoje serce i ciało oraz stanąć przed obliczem Pana Boga. Postu na zewnątrz nie widać. Tak jak mówi Pan Jezus: „Ty zaś, gdy pościsz, namaść sobie głowę i umyj twarz, aby nie ludziom pokazać, że pościsz, ale Ojcu twemu, który jest w ukryciu” (Mt 6, 17-18). Pan Bóg ma widzieć twój post. To jest wartość okresu pokutnego żeby człowiek w osobistym kontakcie z Panem Bogiem uzyskał to, co ten okres ma mu dać, czyli przemianę i nawrócenie, bliskość z Panem Bogiem. Pan Bóg najlepiej zna człowieka którego sam stworzył z prochu ziemi. Wystarczy, że staniesz przed Ojcem i powiesz: zgrzeszyłem przeciwko Tobie, nie jestem godzien nazywać się Twoim synem (zob. Łk 15, 21). To jest istota postu. Człowiek w trakcie postu ma autentycznie stawać przed Panem Bogiem. Wtedy przychodzi refleksja, że coś jest nie tak, trzeba coś naprawić, coś zmienić. Każdy kto chce dobrze ten czas suchych dni przeżyć musi przyjąć to, co Tradycja Kościoła Świętego mu daje.

Będąc w stanie Łaski uświęcającej łącz swój post z nabożeństwem na Suche Dni: NABOŻEŃSTWO NA SUCHE DNI.

© salveregina.pl 2023