Forma kazania franciszkańskiego

Źródło: O. Bernardyn Goebel OFMCap. – PRZED BOGIEM. Rozmyślania na wszystkie dni roku kościelnego. T. I., 1965r.

Kliknij i otrzymaj za darmo: Niezbędnik modlitewny za dusze czyśćcowe

Wsparcie - Wesprzyj ofiarą nasze dzieło!

Rozmyślanie.

FORMA KAZANIA FRANCISZKAŃSKIEGO.

Według opowiadania pierwszego biografa, kazania Św. Franciszka wywierały potężne wrażenie na ludziach wszystkich warstw (Celano). To nie tylko urok jego świętości tak ludzi podbijał, ale również wielka popularność jego przemówień: forma dla wszystkich zrozumiała i chwytająca za serce. ,,Budował słuchaczy słowami prostymi, ale płynącymi z duszy żarliwej” (tamże). Wielka prostota w połączeniu z wewnętrznym zapałem kaznodziei to dalsza właściwość kazania franciszkańskiego.

1. Prostota.

Franciszek i jego towarzysze nie wyszli z pracowni uczonych. Wyrośli pośród ludu. Wygląd ich zewnętrzny i cały sposób życia to wcielenie prostoty ewangelicznej. Pragnieniem ich jedynym było doprowadzić ludzi do pokuty, do poprawy życia. W ustach tych ludzi nie można sobie wyobrazić jakiegoś sztucznego, wyszukanego sposobu przemawiania.

Nie posiadamy wprawdzie pełnego tekstu żadnego kazania Św. Franciszka, ale wszystkie jego pisma, a zwłaszcza słowa upomnienia do braci i do ludzi w świecie są przykładem niezwykłej prostoty w treści i w formie. Najlepiej może widać prostotę właściwą Świętemu Ojcu we wzorze zachęty, umieszczonym w Regule pierwotnej, którym ,,bracia mogli się dowolnie posługiwać”. ,,Bójcie się i czcijcie, chwalcie i błogosławcie, dzięki składajcie i módlcie się do Pana Boga Wszechmogącego, w Trójcy Jedynego, Ojca i Syna, i Ducha Świętego, Stwórcy wszystkich rzeczy! ,Czyńcie pokutę, przynoście godne owoce pokuty’ (Mt 3, 28), bo wiecie, że wkrótce umrzecie. ,Dawajcie, a będzie wam dane! Odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone!‘ (Łk 6, 27-28). ,Jeśli nie odpuścicie, nie odpuści wam i Pan grzechów waszych’ (Mk 11, 26). ,Wyznawajcie grzechy wasze’! (Jak 5, 16). ,Błogosławieni, którzy umierają w pokucie, bo wejdą do Królestwa niebieskiego; biada tym, którzy umierają bez pokuty, bo będą synami diabła, którego uczynki pełnią’ (J 8, 44), pójdą w ogień wieczny. Czuwajcie i powstrzymujcie się od wszystkiego złego i trwajcie w dobrym aż do końca!” (Bonmann). Podobny przykład prostoty słowa trudno znaleźć.

— Zastosowanie. Tę stronę franciszkańskiego kaznodziejstwa oddają wybornie Konstytucje kapucyńskie: ,,Niech unikają kaznodzieje wyrażeń zbyt wytwornych i przesadnych, które nieprzystoją nagiemu i pokornemu Ukrzyżowanemu. Niech posługują się językiem pokornym, nieozdobnym, jasnym i prostym, a przepojonym miłością i apostolskim żarem”. Uzasadnienie, jakie dają Konstytucje, jest tak franciszkańskie. Przecież przepowiadamy nagiego i pokornego Ukrzyżowanego i sami jesteśmy w naszym wyglądzie i wnętrzu odbiciem Ukrzyżowanego. Charakterystyczne jest również, że kapucyni pierwsi wprowadzili zwyczaj umieszczania krucyfiksu na ambonie. Studium i rozmyślanie o Ukrzyżowanym są najprostszą drogą do kazania franciszkańskiego: ,,Zachęcamy kaznodziejów, aby jak najusilniej starali się w serca swoje wprowadzić Pana Jezusa Błogosławionego i oddać Mu się w ciche władanie, ażeby On z obfitości serca pobudzał ich do mówienia, jak Pawła Apostoła, który przepowiadał nie w wyniosłości mowy i sztuki ludzkiej, ale mocą Ducha Świętego”.

— Postanowienie. Posługiwać się w kazaniach językiem prostym, a przepojonym miłością i gorliwością.

2. Zapał i moc.

W przytoczonym wzorze zachęty można oprócz prostoty wyczuć serdeczne ciepło i namaszczenie oraz płynącą z nich moc słowa. Celano, który na własne uszy słyszał przemawiającego Franciszka, po wiele razy podkreśla, że w mowie jego była ukryta wielka siła i ogień. ,,Franciszek, waleczny Rycerz Chrystusa — pisze on obchodził miasta i sioła i przepowiadał Królestwo Boże nie w przekonywających słowach mądrości ludzkiej, ale okazując ducha i moc”. ,,Słowa jego płonęły jak ogień i wnikały do głębin serc”… Było to coś więcej niż temperament południowca. Św. Bonawentura pisze, że ,,dokądkolwiek szedł Franciszek, wszędzie mu towarzyszył Duch Pański, który go namaścił i posłał. Był z nim Chrystus, Boża Moc i Mądrość”. Święty żył ciągle w atmosferze Bożej Miłości i Bożego entuzjazmu. Atmosferą tą tchnęły jego proste słowa, ona nadawała im ten przedziwny urok i siłę zniewalającą, której ulegali i ludzie najprostsi, i Ojciec Święty z kardynałami. Według wyrażenia Doktora Serafickiego ,,w mowie jego wyczuwali wszyscy zapach boskiego natchnienia”. Słowa brewiarza o tym Świętym Doktorze stosują się bardzo dobrze do jego Św. Ojca: ,,Był on pochodnią świecącą i płonącą, ustawioną na świeczniku w Domu Pańskim. W sercu jego płonął ogień, a płomień wychodził z ust jego. Oświecał wszystkich, którzy mieli nadzieję w Panu: rozgrzali się i rozpalili jak węgiel”.

— Zastosowanie. Bracia nasi mają i pod tym względem wielkie zadanie apostolskie do spełnienia. Najpierw dzięki swej prostej codziennej pracy i nieprzerwanemu obcowaniu z Panem Bogiem na modlitwie, z Panem Jezusem Eucharystycznym, łatwiej im zdobyć się przy okazji na to słowo proste, które przecież swą prostotą i namaszczeniem tak wielki wpływ wywiera na ludzi. Po wtóre pomagają oni do wytworzenia w klasztorze Bożej atmosfery. Tuż przed ostatnią wojną jeden z naszych ojców pisał na łamach organu szwajcarskiej prowincji kapucynów: ,,Ojcowie, którzy się trudzą w duszpasterstwie, a których boli to, że poza klasztorem tak prędko i tak często tracą skupienie i ciepło modlitwy, lubią się zawsze chronić w sąsiedztwo jakiegoś brata skupionego i zatopionego w Panu Bogu; on to wytwarza w klasztorze atmosferę świętą, która nastraja do modlitwy i do pobożności jak czcigodny kościółek” (St. Fidelis Stimmen).

— Postanowienie. Starać się o prostotę i ducha modlitwy.

Modlitwa.

Pokorny Ojcze Seraficki! Udziel mnie i wszystkim moim współbraciom trochę tej pokory i ognia miłości, które w sobie nosiłeś! Wspomóż nas, byśmy umieli jako uczniowie Ukrzyżowanego prostymi słowami rozniecać ogień w duszach. Amen.

Zachęcamy do uczczenia Najświętszej Maryi Panny, Matki Boskiej Bolesnej w miesiącu lutym ku Jej czci poświęconym: Nabożeństwo lutowe ku czci Matki Boskiej Bolesnej.