Nabożeństwo na dzień Wigilii Bożego Narodzenia.

Nauka na uroczystość Bożego Narodzenia i dzień wigilijny.

Źródło: Książka do nabożeństwa dla Polek 1836 Pobożne uwagi na porę wieczora wigilijnego.

I. Czytania duchowne i wskazówki odnoszące się do przygotowania na przybycie Pańskie.

Przede wszystkim rozważ, duszo chrześcijańska, zdarzenie dzisiejszego wieczora. Otóż Marya, Święta Dziewica i mąż Jej Józef przybyli do Betlejem, aby się tam stosownie do rozkazu cesarza rzymskiego dać zapisać w księdze ludności. Szukali gospody po całym mieście, ale nigdzie Ich nie przyjęto, skutkiem czego musieli szukać pomieszczenia w lichej stajence. Jakkolwiek przykleili to było świętym osobom, bolało je to szczególniej z tego powodu, że lada chwilę miał przyjść na świat Bóg-Człowiek, i znaleźć przytułek w tak lichym mieszkaniu. Stało się wtedy, co mówił Jan Ewangelista:

„Wszedł w Swoją własność, ale Swoi (tj. Betleimici) nie przyjęli Go”.

Nie inaczej postępują ci, co nie przyjmują Zbawiciela sercem pełnym wiary, albo też, choćby w Niego wierzyli, wykluczają Go z swego serca życiem skażonym ciężkimi grzechami. Dla tych na próżno się Pan narodził w Betlejem, bezowocnym też będzie dla nich dzień Narodzenia Pańskiego. Jeśli przeto, miły chrześcijaninie, chcesz obchodzić to wielkie Święto z pożytkiem i radością w duchu, przyjmij Go sercem ogrzanym wiarą i miłością; niechaj się Jezus w Tobie duchowo odrodzi.

Jak rozumieć należy to duchowe odrodzenie się Pana Jezusa w tobie?

Polega ono na tym, że zewleczesz ze siebie starego grzesznego człowieka, a przywdziejesz nowego świątobliwego i sprawiedliwego, czyli (jak mówi Św. Paweł), że ty, któryś był dawniej obrazem Adama ziemskiego, staniesz się odtąd obrazem niebieskiego Jezusa Chrystusa. Stanie się to wtedy, gdy wybrniesz z kałuży grzechu śmiertelnego i przejdziesz do stanu Łaski uświęcającej. Jak w zwierciadle odbija się obraz człowieka, tak w duszy sprawiedliwego obraz Chrystusa. Dalsze odrodzenie się Chrystusa w duszy ludzkiej dzieje się tym sposobem, że chrześcijanin w usposobieniu i w życiu swoim staje się obrazem Chrystusa i to tak, że, jak mówi Św. Piotr Damiani, „przez jego usta przemawia Chrystus, w jego życiu przebija się Chrystus, w sercu jego mieszka i rządzi Chrystus”. To duchowe odrodzenie się Pana w duszy ludzkiej uzupełnia się, gdy chrześcijanin coraz więcej uposaża się w nadprzyrodzone dobro, jak mówią o Dzieciątku Jezus, że wzrastało nie tylko w latach, ale i w Łasce i Mądrości u Boga i ludzi.

Dziś przeto staraj się przede wszystkim oczyścić serce z grzechu szczerą pokutą i spowiedzią, i pozyskać Łaskę uświęcającą. W ten tylko sposób odrodzi się w duszy twej Chrystus. Jeżeli zaś nie chcesz poprzestać tylko na przyjęciu obrazu Jego w swoim sercu. lecz Jego samego przyjąć we własnej osobie, idź jutro do Stołu Pańskiego i złóż Mu daninę wiary, miłości i wdzięczności, jak Marya, Józef i pastuszkowie uczcili Nowonarodzone Dziecię. To rzecz główna. Co prócz tego chcesz uczynić, mieć będzie drugorzędną wartość.

II. Wystawienie żłobka.

Żłobek, w którym według podania Ewangelii Świętej leżał spowity Pan nasz i Zbawiciel, znajduje się od r. 642 w Rzymie w kościele Panny Maryi Anielskiej.

Bazylika Santa Maria Maggiore – Rzym

Pokazują go tylko raz w rok, tj. dzisiaj i jutro, i wystawiają na cześć publiczną w drogocennej skrzyneczce. Pobożni Rzymianie maja do tej świętej relikwii wielkie nabożeństwo.

Bazylika Santa Maria Maggiore – Rzym

W wielu domach wystawiają żłóbeczki mniejszych rozmiarów z Dzieciątkiem Jezus. Święty Franciszek z Asyżu okazywał wielkie nabożeństwo do Nowonarodzonego Zbawiciela, którego zwał „Dzieciątkiem Betlejemskim“, albo „biednym królem”. W grudniu 1223 roku przeniósł się z Rzymu do Grecji w dolinie Rieti. Tam kazał w miejscu skalistym postawić żłobek, przywieść osła i wołu i z wielu braćmi i liczna rzeszą ludu poszedł tam w Wigilię, aby pod gołym niebem obchodzić Narodzenie Pańskie wśród śpiewów i przy blasku świec jarzących. Odtąd to wszczął się pobożny zwyczaj stawiania po domach szopek, albo stajenek drewnianych ze żłóbkiem i złożonym w nim Dziecięciem, przy którym stoi Bogarodzica, Święty Józef i pastuszkowie. Ma nam to przypominać Betlejem i przyjście na świat Pana Jezusa. Gdzie nie ma żłobu, może go zastąpić skromny obrazek. Ale nie dość się przypatrywać, trzeba się w duchu przenieść do prawdziwego Betlejem i powitać Zbawiciela ofiarą modlitwy, wdzięczności i miłości. Gdy nie tylko oczy, ale dusza i serce twoje nim się zajmie, doznasz prawdziwej, świątobliwej radości.

Modlitwa do Jezusa w żłobku (z odpustem).

Ubóstwiam Cię, Słowo, Któreś się stało Ciałem, Prawdziwy i Odwieczny Synu Boży, Prawdziwy Synu Panny Maryi w pełni czasów. Ubóstwiając Twą Boską Osobę i połączone z Nią Człowieczeństwo, czuję popęd uczczenia biednego żłóbka, który Cię przyjął jako Dziecię i rzeczywiście był pierwszym tronem Twej Miłości. Obym mógł (mogła) paść na twarz przed tym żłóbkiem z prostotą pastuszków, z wiarą Świętego Józefa, miłością Najświętszej Maryi Panny. Obym się mógł (mogła) pochylić, aby ten nieoceniony pomnik zbawienia naszego uczcić z tym duchem umartwienia, ubóstwa, pokory, z jakim Ty, Pan Nieba i ziemi, wybrałeś żłóbek jako przytulisko Twego Ciała Świętego. Ty, Panie, raczyłeś spocząć w tym żłóbku jako Niemowlę; racz przeto i serce moje orzeźwić choćby kropelką tylko owej radości, którą wzniecił widok Twego Świętego Dziecięctwa i cudów towarzyszących Twemu Narodzeniu. W imię tej radości błagam Cię ostatecznie, abyś cały świat obdarzył dobra wolą i pokojem, i abyś w imieniu całego rodzaju ludzkiego złożył wyraz czci i wdzięczności Ojcu i Duchowi Świętemu, Który z Tobą żyje i króluje, jako Jeden Bóg od wieków do wieków. Amen.

(100 dni odpustu raz na dzień. Pius IX. 1 pażdz. 1861.)

III. Choinka.

W wielu domach stawiają wieczorem choinki, strojne palącymi się świeczkami, z pozawiązanymi na gałązkach złocistymi jabłkami, orzechami, piernikami, którymi darzą domowników i dzieci. Nazywa się to powszechnie gwiazdką. Znaczenie tego zwyczaju jest piękne, ale niewielu tylko zna je. Chrześcijańscy rodzice przeto powinni obeznawać swe dziatki ze znaczeniem gwiazdki, zanim obdarzać je poczną. Drzewko bowiem oznacza Dzieciątko Jezus, Zbawiciela samego, drzewo żywota, które Przedwieczny Ojciec z Miłości dla Swych dzieci na ziemię przesadził. W Raju pierwsi rodzice skosztowali owocu zakazanego drzewa i tym pogrążyli nas w nędzy. Ich pamiątka przypada właśnie w sam dzień Wigilijny. My zaś spożywając owoc nowego, Świętego Drzewa Żywota, mamy być ocaleni skutkiem Łaski Zbawiciela. Zielona nawet i w zimie choinka znaczy, że Chrystus pozostaje dla nas zawsze Jednym i tym Samym, świece na drzewie w porze zimowej płonące uczą nas, że Pan jest Światłością świata. Owoc i słodkie łakocie przypominają nam obfite Zasługi, jakie Zbawiciel dla nas położył, i Sakramenty Święte, dowód obfitości Łask Jego. Dary odnoszą się do niezmiernych i niezliczonych Dobrodziejstw, które Dzieciątko Jezus każdemu z nas wyświadczyło i wyświadczać nie przestanie. Jeżeli przeto gwiazdka ma być chrześcijańska, nie powinna nigdy być pozbawiona choćby krótkiego nabożeństwa do Dzieciątka Jezus. W przeciwnym bowiem razie zamieni się na czczą świecką zabawę.

IV. Gody na cześć Przenajświętszej Rodziny.

Bolało to zapewne Zbawiciela, że Swoi Go w Betlejem nie przyjęli i dlatego w lichej stajence urodzić się musiał. Dlatego też w niektórych okolicach jest zwyczajem przyjmować w Wigilię do domu trzech ubogich, a przynajmniej nakarmić ich. Do tego pobożnego zwyczaju nakarmienia trzech ubogich na cześć Jezusa, Maryi i Józefa przywiązał Papież Pius VII (13 Czerwca 1815r.) następujące odpusty:

• siedem lat i siedem kwadragen za ten uczynek.
• Całkowity odpust, jeżeli wykonywający ten uczynek miłosierdzia w tym dniu się spowiada, komunikuje i modli się w myśl Papieża.
• Sto dni odpustu dla każdego członka rodziny i czeladki lub służby, jeżeli bierze w tym zwyczaju udział czy to przez posługę, czy tylko samą obecnością.

V. Pobłogosławienie domu.

Gdzieniegdzie utrzymał się zwyczaj, że świeccy lub duchowni w Wigilię, w dzień Obrzezania Pańskiego i w Trzech Króli, błogosławią dom. Mieszkańcy obchodzą wszystkie pokoje z modlitwą na ustach, kropią ściany święconą wodą i kadzą. Gdy to się dzieje we właściwy sposób, zasługuje na pochwałę. Tak bowiem w tym świętym czasie serca mają być czyste i napełnione wonnością cnoty, tak i domy maja być godnymi Zbawiciela przybytkami. Należy je obmyć i oczyścić ze wszystkiego, co jest grzechem; stąd skrapianie świeconą wodą. Ma się w nich roznosić woń dobrych myśli, uczciwych uczynków, przyzwoitych rozmów, pokoju, pokory, trzeźwości itd. do tego zmierza kadzenie. Ale na cóż się zda to wyjaśnienie, jeśli ludzie nie czynią tego, do czego się to błogosławieństwo odnosi? Prócz tego skrapianie świecona woda i kadzenie wonnościami ma wiernym domownikom i ich domowi przynieść

Błogosławieństwo Boże, o które dla nich blaga Kościół przy świeceniu wody i kadzidła. Prosić wiec należy Boga. aby tych modlitw wysłuchać raczył na korzyść domu i jego mieszkańców.

W Wigilię Bożego Narodzenia.

Źródło: Kancyonał katolicki i razem książka modlitewna 1868

Uwaga: Wigilia (po łac. Vigilia) znaczy w naszym języku: czuwanie nocne! albowiem według słów Psalmisty (Ps. 118, 62): ,,Wstawałem o północy, abym Cię o Panie wychwalał” i według przykładu Apostolskiego pierwsi chrześcijanie przed wszystkimi wielkimi świętami już wieczór, albo w sam dzień świąteczny przed wschodem słońca zgromadzali się, aby nie śpiąc, przez rozmyślania nabożne, przez odśpiewanie Psalmów, przez modlitwy i posty na święto następujące się przygotowali. Gdy zaś w późniejszych wiekach chrześcijaństwa zaczęło ubywać miłości ku Jezusowi Chrystusowi, gdy się zaczęły psuć obyczaje święta chrześcijańskie, wtedy i te nocne nabożeństwa straciły swoją godność i świętość i od Kościoła zakazane były, lecz ustanowiono, aby chrześcijanie w dzień, każde wielkie święto uprzedzający, na to święto się przygotowali przez rozmyślania nabożne, śpiewy, modlitwy, posty itd., które dni, święta uprzedzające, nazwę Wigilii dotąd zachowały. Gdy wtedy Wigilie są czuwania nocne, dlatego w te dni i nocy wigilijne strzeż się wszelkich występków grzechowych, nie zapaskudź obżarstwem, albo cielesnościami ciała i duszy twojej, aby Jezus, przychodzący w te Święta też i dla ciebie był na uświęcenie i Pośrednikiem wiecznego zbawienia.

Modlitwa do Najświętszego Sakramentu przepraszająca za popełnione świętokradztwo nocy wigilijnej Bożego Narodzenia.

Źródło: Nabożeństwo na cały adwent : ułożone przez św. Katarzynę z Bolonii 1907

Módlmy się: Z uczuciem najgłębszego uszanowania, o Boże nasz i Zbawicielu nasz, Jezu Chryste, Który jesteś Prawdziwym Bogiem i prawdziwym Człowiekiem, upadamy przed Tobą, Utajonym w Przenajświętszym Sakramencie i ukochać Cię pragniemy z całego serca na przebłaganie za wszelkie nieuszanowania, zniewagi i świętokradztwa, których na nieszczęście moglibyśmy się byli dotąd stać winnymi, jako też i za te, których się ktokolwiek i kiedykolwiek dopuścił, lub, co nie daj Boże, kiedy bądź dopuści. Upadamy przed Tobą i cześć Ci oddajemy, o Boże nasz! nie jakoś godzien, lub jak powinniśmy, ale przynajmniej jak możemy, a chcielibyśmy to uczynić z taką doskonałością, na jaką wszystkie razem stworzenia rozumne zdobyć by się mogły, A cześć tę najwyższą oddawać Ci pragniemy teraz i zawsze, nie tylko za tych katolików, którzy Cię nie czczą i nie kochają, ale nadto na zastąpienie i na nawrócenie wszystkich odstępców, bezbożników, bluźnierców, mahometanów, żydów i bałwochwalców, O Jezu nasz, Jezu bądźże od wszystkich poznany, uczczony, ukochany i błogosławiony w każdym momencie w Przenajświętszym Boskim Sakramencie. Amen.

Akty strzeliste.

Źródło: Nabożeństwo na cały adwent: ułożone przez św. Katarzynę z Bolonii 1907 Upadam przed Tobą w każdym momencie, Żywy Chlebie z Nieba, Wielki Sakramencie.

Jezu, Serce Maryi, Ciebie będę sławić, a Ty racz duszy mojej zawsze błogosławić.

Tobie, o Jezu serce ofiaruję, bo Cię, o Jezu, Zbawicielem czuję.

Niechaj znany, pochwalony I przez wszystkich będzie czczony, teraz i w każdym momencie, Bóg w Najświętszym Sakramencie.

(Papież Pius VII., dnia 1. stycznia 1815 roku udzielił 200 dni odpustu za każdorazowe odmówienie tej modlitwy z sercem skruszonym).

Pieśń na Wigilię Bożego Narodzenia.

Z Raju pięknego miasta,

Wygnana jest niewiasta,

Dla jabłka zjedzonego,

Przez węża zleconego.

Wędrujże Ewo z Raju,

Już cię tu dobrze znają,

Fora Adamie fora

Z tak rozkosznego dwora.

Wędrując Adam z Raju,

Gdy stanął w ziemskim kraju,

Obejrzał się po chwili.

Aleć dalej niż w mili.

W Raju miał dość wszystkiego,

Na ziemi nic własnego.

Puste krainy orał,

Niestety z płaczem wołał:

Ach biada mnie nędznemu,

Człowieku strapionemu!

Raju znaleźć nie mogę,

Rom przez grzech stracił drogę.

W Rajum miał dość rozkoszy.

Złote na polach kłosy.

Nie znałem co to orać,

Za wołmi hola! wołać.

Byś była dobra żonka,

Słuchałabyś małżonka,

Strzegłabyś się wężowej

Rozmowy tak zdradliwej.

A żem ja nie dobry mąż,

Wiedząc że cię zdradził wąż,

Niechciałem cię zasmucić,

Wolałem jabłka skusić,

Dałaś się zwieść wężowi,

Jam słuchał białogłowy.

Będziem cierpieć niewolą

Na świecie ze złą dolą.

W boleściach będziesz rodzić,

W wianeczku już nie chodzić.

Ja ziemię kopać muszę,

Chcąc pożywić swą duszę.

O wężu niecnotliwy,

0 jakżeś nieżyczliwy,

Nasienie białogłowy,

Zepsułeś złymi słowy.

Lecz się już dziś spełniają

Proroctwa i ustają

Dawida z Izajaszem,

Gdy Panna z Mesjaszem

Do Betlejem przychodzi,

Boga w stajence rodzi,

Chcąc nas pojednać z Bogiem

W takim upadku srogim.

Adamowi synowie,

I dzieci i ojcowie

Z córeczkami matka

Poklęknąwszy przed żłóbkiem,

Witajmy Pana swego

Dla nas się rodzącego,

Wszyscy Mu czołem bijmy,

Co przykazał, to czyńmy.

Antyfona. Dziś wiedzcie, że przyjdzie Pan, a rano ujrzycie Chwałę Jego.

V. Dnia jutrzejszego zgładzona będzie nieprawość ziemska.

R. I królować będzie nad nami Zbawiciel świata.

V. Panie wysłuchaj modlitwę moją!

R. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.

V. Módlmy się: Boże, Który nas corocznym Odkupienia naszego oczekiwaniem rozweselasz: spraw, abyś Jednorodzonego Syna Twego, Którego jako Odkupiciela radośnie przyjmujemy, przychodzącego także za Sędziego bezpiecznie oglądali Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twego, Który z Tobą żyje i króluje w Jedności w Ducha Świętego, Bóg na wieki wieków.

R. Amen.

Modlitwa do Świętych Adama i Ewy.

Źródło: Nabożeństwo całoroczne dla katolików 1911

(w Wigilię Bożego Narodzenia)

Boże Wszechmocny, Królu Nieba i ziemi, stworzyłeś pierwszych Rodziców naszych Adama i Ewę na obraz i podobieństwo Twoje, i osadziłeś ich w Raju ziemskim darząc ich wszelkimi łaskami duszy i ciała, z tym warunkiem, aby Cię uwielbiali, i we wszystkim posłusznymi Ci byli. Gdy jednak za namową czarta, okazali Ci się nieposłusznymi, jedząc zakazany owoc, przez co zaciągnęli na siebie i na swoje potomstwo grzech, który pierworodnym zowiemy, i utracili prawo do Nieba, a stali się niewolnikami czarta: Ty jako Ojciec Miłosierny, ulitowałeś się nad ich nędzą i zesłałeś na wybawienie ludzi z niewoli szatańskiej, Syna Swego Jednorodzonego Jezusa Chrystusa. Spraw to prosimy Cię, przez przyczynę pierwszych Rodziców naszych, abyśmy poznawszy tę wielką Miłość Syna Twego okazaną rodzajowi ludzkiemu, dziękowali Mu serdecznie za Łaskę Odkupienia, i starali się o to, aby dusza nasza oczyszczona przez Chrzest Święty ze zmazy pierworodnego grzechu, była czystą i świętą, tak jak Ty jesteś Świętym, i aby nieuszkodzona wróciła do Ciebie jako od Ciebie wyszła. Wy zaś Święci Rodzice nasi, Adamie i Ewo, którzy wskutek swej pokuty i żywej wiary w obietnicę, przyjść mającego Zbawcy Jezusa Chrystusa, otrzymaliście przebaczenie win swoich i przez Tegoż Jezusa, który się narodził i umarł za nas wszystkich, wyprowadzeni zostaliście z otchłani do chwały wiekuistej, będąc dziś u tronu Boga, błagajcie za nami Jezusa Zbawcy, którego pamiątkę Narodzenia jutro obchodzić będziemy, aby i nas jako wasze dzieci, z tego padołu płaczu i nędzy na Łono Swoje przyjął, iżbyśmy z wami wspólnie, Boga w Trójcy Świętej Jedynego, uwielbiali w Królestwie Niebieskim po wszystkie wieki wieków. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.

© salveregina.pl 2023